“اما تو قول داده بودی!” این جمله‌ای است که احتمالاً گاه به گاه از فرزندتان شنیده‌اید و با ناامیدی او روبه رو شده‌اید. قول دادن به کودک تاثیر مهمی بر رابطه بین والد و کودک دارد. از این رو، توجه به حرف‌هایی که به کودکان می‌زنیم و شفاف کردن انتظارات و خواسته‌ها اهمیت زیادی دارد.
دلیل دادن وعده و وعید به کودکان چیست؟
معمولا والدین از وعده و وعید‌دادن به فرزندان خود به چند دلیل استفاده می‌کنند:
برای رشوه‌دادن به فرزند جهت انجام کاری که خودشان می‌خواهند،
اجتناب از برخورد احتمالی با فرزندشان،
ناامید نکردن فرزند و ایجاد امید در او.
ولی بچه‌ها وقتی نوبت به قول می‌رسد بسیار سمج می‌شوند و شکستن قول و عهد شما با آنها در واقع اعتماد آنها به شما را از بین می‌برد. مادر و پدر باید برای برآورده‌کردن قولی که به فرزند خود داده‌اند، نهایت تلاش خود را بکنند. اگر با وجود این نتوانند به قول خود عمل کنند، باید دلیل آن را مختصرا به کودک خود توضیح دهند و سپس چیزی را برایش جایگزین کنند.
بعد از شکستن قولتان به کودک، این ۶ مورد در او ایجاد می شود:
به آنها یاد می دهیم که به ما اعتماد نکنند.
وعده دادن به کودک در واقع مقدمهای است برای آنچه در سنین بالاتر به عنوان ایجاد نگرش در کودک به آن خواهیم رسید. ما در کودکی به کودکان وعده خرید و خوراکی و …. میدهیم و به آن عمل میکنیم. تا در گامهای بعد، وقتی سخن از افقهای زندگی و اهداف و تلاش برای رسیدن به آرزوهای بزرگ میکنیم، بتوانیم ایمانش را به آن جلب کنیم.
ما آنها را ناامید می کنیم.
زندگی هیچ کودکی بدون ناامیدی و ناکامی نیست، اما ما می‌توانیم با عمل به قول خود، برخی ناامیدی‌ها را به حداقل برسانیم.
به آنها احساس بی اهمیتی می دهیم.
کودکان کاملا متوجه این موضوع هستند که شما به قولتان با دیگران پایبندید اما در قول هایتان با او نه! اگر دیدار با دوستان، تماشای تلویزیون و سرگرمی‌های شما باعث می‌شود که به قول‌هایی که به فرزندانتان داده‌اید عمل نکنید، وقت آن است که در تفریحات و قرارهای دوستانه تان تجدید نظر کنید. وقتی به وعده های خود به فرزندان عمل می کنید، به طور غیر مستقیم به آنها می گویید: “شما برای من خیلی مهم هستید”.
مادران و پدرانی که به قول خود عمل نمی کنند، احترام فرزندان خود را از دست خواهند داد. صداقت عنصر کلیدی احترام است. اگر به قول خود صادق نباشید، درستکاری و راستگویی را در عمل به فرزندتان نشان نمی دهید. در نهایت، این موضوع منجر به از دست دادن احترام فرزندانتان به شما می شود و حتی گاهدروغگوییرا در آنها تقویت می کند.
می توانیم عذرخواهی و جبران کنیم.
هر زمانی که مجبور شدید روی قول و عهدتان با فرزندتان نمانید، بعد از اینکه دلیل شکستن قول خود را توضیح دادید، از فرزندتان عذرخواهی کنید و با خودش به دنبال راهی برای جبران یا جایگزینی بگردید. این بدان معنا نیست که بخواهیم واقعا طلب بخشش کنیم و مقام خود را پایین بیاوریم. اما خوب است که جبران نیز اتفاق بیفتد تا دچار تاثیرهای بد عهد شکنی نشویم.
ما در فرزندانمان عهد شکنی ایجاد می کنیم.
این حقیقت قدیمی تربیت است: ببین و انجام بده. بنابراین اگر می‌خواهید فرزندتان در آینده وفادار به عهد باشد، شما نیز باید این اصل را در اعمالتان به کودک نشان دهید.
اجرای روش های فرزندپروری صحیح به شما کمک می کند تا در برابر هر موضوع تربیتی برای فرزندتان بتوانید واکنشی متناسب با موقعیت از خود نشان دهید تا هم فرزندی سالم داشته باشید و هم خودتان دچار مشکلاتی نشوید.
چه قول‌هایی را نباید به کودکان داد؟
وقتی می‌خواهید با کودک حرف بزنید، به آن کاملاً توجه کنید. پیش از قول دادن به کودک به امکانات و امکان عملی شدن آن توجه کنید. برای ساکت کردن یا خلاصی از موقعیت قول ندهید. برای مثال، وقتی قرار است با کودک به دکتر بروید، به او نگویید “قول می‌دهم برات آمپول ننویسه.” یا “قول می دهم درد نداشته باشد.” شما نمی‌دانید تجویز دکتر برای بیماری فرزندتان چیست و از سوی دیگر، آمپول مطمئناً درد دارد و این با قول دادن شما تغییری نمی‌کند. بنابراینقولی که به کودک می دهید باید واقعی باشد.
در شرایطی که از آینده خبر ندارید و روند کار روشن نیست، قول ندهید. مثلا برای روز اول مدرسه نگویید “قول می‌دهم چند تا دوست خوب پیدا کنی.” شما مطمئن نیستید اوضاع چطور پیش می‌رود. شاید فرزندتان نتواند همان روز اول با کسی ارتباط برقرار کند.
قول دادن در مورد برنده شدن در صورت تمرین زیاد یا شاگرد اول شدن نیز کار اشتباهی است. تلاش برای موفقیت ضروری است، اما همیشه برنده شدن را تضمین نمی‌کند. شما با این قول بی اساس به فرزندتاناعتماد به نفس کاذب می‌دهید و این باعث می‌شود که در صورت شکست خوردن، آسیب بیشتری ببیند.
وقتی نسبت به عملی شدن موضوعی مطمئن نیستید، قول دادن به کودک جایز نیست. در عوض، برای او شرایطی را تشریح کنید که در صورت برآورده شدن، می‌توانید خواسته فرزندتان را عملی کنید. برای مثال، فرض کنید فرزندتان از شما می‌خواهد که او را به شهربازی ببرید. اما شما فردا یک قرار ملاقات مهم دارید. به او بگویید که فردا قرار ملاقاتی دارید که نمی‌دانید تا چه ساعتی طول می‌کشد. اگر جلسه شما زود تمام شد، او را به شهربازی می‌برید. اما اگر جلسه شما تمام نشد، روز دیگری (برای مثال، جمعه) به شهربازی می‌روید. بدین ترتیب، او را برای احتمال عملی نشدن وعده، آماده می‌کنید.
اصول قول دادن به کودک
برای چه چیزهایی قول بدهم؟
قول دادن به کودک نباید به صورت باج دربیاید. در شرایطی که کودک در حال بدقلقی و بداخلاقی است، هیچ قولی به او ندهید. برای مثال، اگر در مهمانی جیغ می‌زند، برای ساکت کردنش به او قول ندهید که به پارک می‌رویم. با این کار، فرزندتان را به یک زورگوی باج گیر تبدیل می‌کنید.
همچنین، قول دادن برای درس خواندن کودک، جلب همکاری او در مواردی که به سلامت و منافع شخصی او مربوط می‌شود و قول دادن در خستگی و بی‌حوصلگی کار اشتباهی است.
یادداشت کنید:
وقتی قولی به کودک می‌دهید، آن را مانند یک قول کاری در نظر بگیرید. در دفترچه یادداشتتان بنویسید یا در تقویم تلفن همراه ثبت کنید تا بتوانید به موقع به آن عمل کنید.
نه بگویید:
آری گفتن به تمام خواسته‌های کودک به معنی دوست داشتن او نیست. به عنوان والدین، گاهی احساس میکنیم باید تمام خواسته‌های فرزندمان را برطرف کنیم. این همان چیزی است که ما را به تله بدقولی می‌اندازد. گاهی نه گفتن به خواسته فرزند بهتر از قول دادن به کودک و بدعهدی کردن در روزهای بعد است. به جای دادن وعده پوچ، شرایط را برای فرزندتان تشریح کنید و به او نه بگویید.
وعده‌های آسان بدهید:
کودکان از گزینه‌های زیادی که در دنیای امروز وجود دارد، بی‌خبر هستند. اغلب این ما هستیم که آنها را هر روز پر توقع‌تر از دیروز میکنیم. دادن وعده خرید آخرین مدل پلی استیشن برای گرفتن یک نمره خوب در مدرسه، باعث می‌شود که دفعات بعد مجبور شوید برای شادی او وعده بزرگتری بدهید. وعده‌های شما باید متناسب با سن کودک، شرایط خانواده و امکاناتتان باشد.
به خاطر جبران وعده بزرگتر ندهید
وقتی قولی به کودک می‌دهید و آن را عملی نمی‌کنید، برای جبران قول بزرگتری ندهید. این باعث می‌شود در معرض خطر بدعهدی مجدد قرار بگیرید. بهتر است یک قول آسان بدهید و آن را عملی کنید تا اینکه وعده سنگینی برای جبران بدهید، اما مجدداً به آن عمل نکنید.
قول دادن به کودک ارتباط مستقیمی با اعتماد دارد. وقتی قولی می‌شکند، شیشه اعتماد نیز ترک برمی دارد. اگر این کار چندین بار تکرار شود، به اعتبار شما نزد فرزندتان لطمه جدی وارد می‌شود. بدعهدی مداوم باعث می‌شود کودک بدبین شود و به حرف‌های والدین اعتماد نکند. چند بار تا به حال قولی به فرزندتان داده‌اید و آن را شکسته‌اید؟ چه نکته‌ای برای خوش قولی به ذهنتان می‌رسد ؟
