گاهی تغییرات در زندگی افراد نه در آستانه ورود به یک مرحله جدید، بلکه بر اساس یک الزام و خواسته درونی می باشد. به عنوان مثال ممکن است خانواده ای که چند سال در یک خانه زندگی می کردند، با بهبود سطح اقتصادی، خانه وسیعتری در منطقه بهتری بخرند و یا برای بهبود شرایط کسب و کار خود مجبور به مهاجرت به شهر یا کشور دیگری و یا عوض کردن مدرسه فرزند خود شوند.
گاهی این تغییرات به دلیل مثبت و گاهی نیز به دلایل منفی رخ می دهد، اما در هر صورت بعد از مدتی معمولا انسان ها با محیط جدید خود سازگاری پیدا می کنند. کودکان سریعتر میتوانند با محیط جدید سازگار شوند اما سختتر از افراد بالغ احساسات خود را با شرایط جدید و تغییرات پیش آمده هماهنگ میکنند و معمولا در ابتدا مشکلاتی برای آنها پیش میآید که به مرور با گسترش ارتباطات اجتماعی برطرف خواهد شد.
انتقال یا تغییر مدرسه میتواند تأثیر مهمی بر یادگیری دانش‌آموزان داشته باشد. در نظام آموزشی ما، انتقال‌ها معمولا زمانی اتفاق می‌افتند که کودکان بعد از پایان یک مقطع تحصیلی به مدارس دیگر منتقل می‌شوند و به جز تغییر مدرسه تغییرات جوی و موقعیتی زیادی دیگری نیز برای آنها پیش می آید؛ برای مثال، پیش‌دبستانی به ابتدایی، ابتدایی به راهنمایی، راهنمایی به دبیرستان و دبیرستان به دانشگاه.
انتقال‌ها مهمند، زیرا میتوانند در روال عادی و شیوه‌های تفکر دانش‌آموزان اختلال ایجاد کنند و همچنین به این دلیل که رشد سطوح رشدی آنها در همان زمان‌ها اتفاق می‌افتند (اِکلیز و میجلی، ۱۹۸۹). برای مثال، انتقال از مدرسۀ ابتدایی به راهنمایی (یا دورۀ اول دبیرستان) میتواند کمابیش برای هرکسی مختل‌کننده باشد، ولی به‌طور خاص برای دانش‌آموزانی که در آن سن، تغییرات بدنی را تجربه میکنند و این امر باعث ناایمنی‌های معمول آنها دربارۀ احساس و ظاهر خودشان می‌شود، بیشتر صدق می‌کند. متغیرهای انتقال و رشد به‌احتمال‌زیاد به‌طور متقابل با هم تعامل دارند. متغیرهای رشدی میتوانند انتقال را نرم یا خشن کنند، ولی عوامل مرتبط با انتقال نیز به‌نوبۀ خود ممکن است بر رشد شخصی، اجتماعی و رشد شناختی تأثیر بگذارند (ویگفیلد و واگنر، ۲۰۰۵).
تغییر مدرسه
امکان دارد در طی یک دوره تحصیلی، مدرسه فرزندتان را به دلایلی تغییر دهید و یا حتی در اواسط سال تحصیلی مجبور به تغییر مدرسه فرزندتان شوید. این تغییر ممکن است در ابتدا سخت به نظر برسد اما اگر دیدگاه شما حمایتگر و مثبت باشد، به پرورش مهارتهایی ارزشمند در فرزندتان خواهد انجامید. در بسیاری مواقع، تغییر مدرسه برای کودکانی که در مسائلی مانند برراری ارتباط دوستی با دیگران موفق نبوده اند با تغییر فضا و محیط اجتماعی خود توانسته اند به مهارتهای جدید و ارزشمندی دست یابند.
تغییر مدرسه معمولا در چند سطح مختلف اتفاق میافتد:
تغییر مدرسه به تنهایی
ممکن است شما محل زندگی خود را تغییر ندهید و فقط مدرسه کودکتان را عوض کنید و یا ممکن است هر دو را در یک شهر یا محله فقط تغییر دهید.
مهاجرت
مهاجرت به شهر دیگری برای برخورداری از زندگی بهتر، شرایط مناسب تر، نزدیکی به دوستان و آشنایان و… صورت می گیرد که هرچه محیط جدید با محیط قبلی تفاوت بیشتری داشته باشد، سازگاری با شرایط جدید مشکل تر خواهد بود.
تغییر محیط زندگی و تاثیر آن بر کودک
جامعه شناسان، روانشناسان در طول تاریخ بر اهمیت روابط اجتماعی و تاثیر محیط بر افراد گفته اند. به طوری که حتی برخی از روانشناسان مکتب رفتارگرایی، انسان را به مجموعه پاسخ هایی در برابر محرک های طبیعی فرا می خوانند. این تاثیر و وابستگی در دوران کودکی که رشد سریع تر است، شدت بیشتری دارد. هر چه میزان وابستگی یک محیط و افراد آن بیشتر باشد، جدایی از آن محیط سخت تر خواهد بود.
در کودکان زیر هفت سال این اثرات با بهانه گیری، بی قراری، گریه کردن، اختلال خواب، کابوس های شبانه با موضوعاتی مثل از دست دادن پدر و مادر و یا ترک شدن از جانب آنها و … رخ می دهد.
اما در کودکانی که مدرسه می روند این تغییرات با افت تحصیلی، پرخاشگری، عدم تمایل به مدرسه ، تخیلات و رویاهای آشفته و هراس از دست دادن والدین ممکن است اتفاق بیفتد.
تغییر محل تحصیل چه تاثیری بر زندگی یک کودک دارد؟
ژان پیاژه روانشناس مطرح می گوید، در رشد یک کودک در کنار تعامل او با والدین، تعامل با همسالان از اهمیت زیادی برخوردار است. بزرگسالان به دلیل اینکه از تفکر خودمحورانه کودک آگاه هستند، معمولا با کودکان بحث و دعوا نمی کنند. در اینجا معاشرت با دیگر کودکان که ملاحظات بزرگسالان را ندارند، باعث می شود که به مرور زمان کودک بتواند بر خود محوری اش غلبه کند و جهان را از چشم دیگران نیز ببیند.
فرض کنید این کودک که در یک محله و مدرسه خاص به مرور روابط اجتماعی خاصی برقرار کرده، یکباره محیط زندگی اش تغییر کند. گسست روابط اجتماعی قبلی و زمانی که طول می کشد تا روابط جدید شکل بگیرد. می تواند استرس و اضطراب، بهانه گیری، احساس تنهایی کودک را موجب شود. از طرفی این مدت اگر طولانی باشد، در رشد اجتماعی کودک اختلال ایجاد می کند.
اضطراب جدایی و تغییر محیط زندگی
یکی از ترس های عمیق در انسانها ترس از تنها ماندن و طرد شدن است که در دوران زندگی به شکل های مختلف بروز می یابد. تغییر محیط زندگی ممکن است حس تنهایی و احساس بیگانگی را به کودک منتقل کند، تا جایی که حتی در خواب و بیداری، به ترک شدن توسط والدین خود فکر کند.
تاثیر تغییر محیط زندگی بر آسیب پذیری کودک
تغییر محیط بر کودکانی که خجالتی هستند و یا اضطراب بیشتری دارند، بیشتر از سایرین تاثیر می گذارد.
ایجاد پیوندهای عاطفی و اجتماعی و دوست یابی برای کودکان خجالتی مشکل تر از دیگر کودکان خواهد بود.
نقش والدین در تغییر رفتار کودک چیست؟
حقیقت این است که حدی از افسردگی و اضطراب در اثر محیط طبیعی است و جای نگرانی ندارد، اما اگر والدین تغییر شدیدی در رفتار کودک دیدند، بهتر است موضوع را با مسئولین مدرسه در میان بگذارند و یا از کمک یک مشاور کودک بهره ببرند.
شما برای ایجاد سازگاری بیشتر بین فرزند خود و محیط جدید کارهای زیادی می توانید انجام دهید:
اگر فرزند شما برای رفتن به مدرسه بی قراری می کند، به تدریج ساعت حضور او در مدرسه را افزایش دهید و خودتان نیز به تدریج زمان کمتری را در مدرسه بگذرانید.
تا زمانی که بتواند با محیط جدید سازگاری پیدا کند با کودک خود ارتباط بیشتری برقرار کنید.
از معلمان و مسئولان مدرسه بخواهید که برای برقراری ارتباط ویژه با او وقت بگذارند.
اولین تجربه ها از هر محیط در قضاوت عاطفی ما نقش زیادی دارد. سعی کنید روزهای ابتدای ورود به محیط جدید روزهای شیرین و خاطره انگیزی برایش باشند.
بدون دیدگاه