تماشای چه انیمیشنی می­تواند برای فرزندم مناسب باشد؟

یکی از مهم‌ترین اثرات کارتون دیدن این است که کودکان و نوجوانان با تماشای آن‌ها از قهرمان‌ها و شخصیت‌های اصلی الگوپذیری می‌کنند.

کودکان با تماشای کارتون‌ها و انیمیشن‌های متنوعی چون سیندرلا، اِلسا و آنا، علاءالدین، بن تن، غول چراغ جادو، پیتر بن و … خود را جای شخصیت اصلی کارتون تصور کرده و با آن‌ها همذات پنداری می‌کنند؛ مثلاً اکثر دختربچه‌ها خود را شاهزاده خانم می‌دانند و پسربچه‌ها هم در رویای خود شوالیه‌ای سوار بر اسب هستند.

براین‌اساس می‌توان گفت با اینکه کارتون دیدن منبع مرسومی برای سرگرمی و تفریح کودکان محسوب می‌شوند، اما لازم است پدر و مادر‌ها در انتخاب آن‌ها برای فرزندانشان دقت کافی داشته باشند و باتوجه‌ به سن و جنسیت کودک و به خصوص فرهنگ و چارچوبهای خانوادگی خود برای او کارتون و انیمیشن تهیه کرده و آن را برای تماشا در اختیار کودک قرار دهند؛ چراکه کارتون و انیمیشن می‌توانند در کنار اثرات مثبت و مطلوبی که دارند، باعث بروز اثرات منفی هم بر روی روح و روان کودکان شوند.

نقش تربیتی برعهده رسانه نیست:
هرچقدر سن کودک کمتر و میزان تماشای انیمیشن های او بیشتر باشد، تاثیرات انیمیشن ها شدیدتر خواهد بود. والدین باید توجه کنند که نقش تربیتی برعهده آنهاست نه رسانه ها. یعنی این والدین هستند که باید بر چگونگی استفاده از رسانه ها روی فرزندانشان نظارت کنند چون سازندگان انیمیشن ها غالبا روی جنبه های تجاری محصولات خود توجه می کنند و کمتر به جنبه های تربیتی انیمیشن ها تمرکز دارند.

به طور کلی این اصل را باید در نظر داشته باشید که بهترین کارتونها نیز، در برابر کوچکترین اقدام تربیتی والدین در زندگی کودک کم اهمیت­تر هستند. یعنی هرگز نمی­توان تاثیرگذاری و آموزش­های ساده یک فرد واقعی در زندگی کودک را با موارد مشابه در برنامه های تلویزیونی یا بازی­های کامپیوتری مقایسه کرد.

اولین و مهمترین مساله این است که بیشتر انیمیشن ها جزو تولیدات ایرانی نیست و اگر بر فرض مثال یک انیمیشن غیرایرانی بخواهد روی فرهنگی خاص تاکید کند، بدون توجه به آداب و رسوم و فرهنگ ما ممکن است خرده فرهنگ­هایی را وارد زندگی فرزندانمان کنند.

تماشای کارتون چه اثرات مثبتی بر کودکان دارد؟

کارتون­های خوب معمولا سازندگان خلاقی دارند، در نتیجه با تماشای کارتونهای خوب و گزیده، کودک با سناریوها و نوآوری­های صحنه سازی و شخصیت پردازی آشنا می­شود.

در تعداد کمی از از کارتونها، تصاویر و داستان به نحوی چیده شده اند که ارزشهای درستی را به کودک منتقل می­کنند. این تصاویر فاقد شکلهای تیز و رنگ­های تند هستند و روندی آرام دارند. از سوی دیگر برخی از محتواهایی که برای کودکان تولید می­شوند به خانواده و حفظ آن بها می­دهند و آداب و رسوم خوبی از اقوام سراسر جهان را به نمایش می­گذارند. این محتواها اگر به صورت محدود توسط کودک تماشا شوند، می­توانند آثار بسیار خوبی بر او بگذارند.

تماشای کارتون چه اثرات منفی بر کودکان دارد؟

در تحقیقات مختلف، شروع سن مجاز برای تماشای کارتون و انیمیشن در کودکان حدود ۳ سالگی بیان شده و از این سن به بعد آن‌ها می‌توانند به صورت بسیار محدود از برنامه­های تلویزیونی استفاده کنند. باتوجه ‌به اینکه در بازه سنی ۳ تا ۹ سال ذهن کودکان بسیار کنجکاو بوده و در حال رشد است، ظرفیت بالایی برای یادگیری و جذب داده­ها از راه دیدن و تماشا کردن دارند.

چون کارتون‌ها و انیمیشن‌ها می‌توانند بر روی ذهن کودکان به‌صورت مستقیم اثر بگذارند، بهتر است پدر و مادر‌ها فرزندانشان را در معرض این محتواها اصلا نگذارند و یا فقط اجازه تماشای کارتونهایی را به آنها بدهند که اثرات مثبتی بر روی شخصیت آن‌ها داشته باشد.

در زندگی روزمره معمولاً بچه‌ها بیشتر خود را در خانه می‌گذرانند و این شرایط در کنار نبودن برنامه و یادگیری از والدین، می‌تواند فرصتی را برای تماشای تلویزیون در اختیار آن‌ها قرار دهد و اکثر آن‌ها ترجیح می‌دهند کارتون و انیمیشن‌های جذاب را ببینند؛ چراکه این صدا، لباس و کار‌های شخصیت‌های کارتونی است که باعث شده کودکان عاشق آن‌ها شوند.

باوجوداینکه کارتون‌ها و انیمیشن‌ها فقط شخصیت‌های متحرک خیالی هستند، اما تماشای آن‌ها به‌صورت پیوسته و مداوم می‌تواند بر روی ذهن و رفتار بچه‌ها تأثیرگذار باشد، لذا روان‌شناسان از پدر و مادر‌ها می‌خواهند که به فرزندانشان اجازه ندهند که مدام به تماشای برنامه‌های کودک کارتونی و انیمیشنی بپردازند؛ چراکه از این طریق سطح و عمق تمرکز کودکان کاهش می­یابد و هم چیز‌های مختلف و غیر قابل کنترلی را می­آموزند.

یکی دیگر از تأثیرات انیمیشن‌ ها روی کودکان این است که بچه‌ها با دیدن شخصیت‌های داخل کارتون با جلوه‌های صوتی و تصویری جذاب و رنگ‌های متنوع، جذب می‌شوند و در نتیجه ممکن است زندگی خود را کمتر از آن چیزی که مشاهده کرده اند رنگی و پر ماجرا بیابند؛ در نتیجه، به جز آن خنده و شادی که در هنگام تماشای کارتونها برایشان ایجاد می­شود، در باقی مواقع یک جور روزمرگی را تجربه خواهند کرد.

به عبارت دیگر تماشای کارتون‌ها و انیمیشن‌های متنوع به دلیل سرعت بالا و تیزی رنگهایی که دارند، می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب در کودکان شود.

یکی دیگر از نتایج تماشای تلویزیون، کاهش مهارت‌های زبانی در کودک است: بچه‌ها با تماشای کارتون وارد یک رابطه یک طرفه می­شوند. یعنی مثلا وقتی مجری برنامه به طور تمثیلی با کودک سلام و احوالپرسی می­کند، منتظر جواب کودک نمی­ماند و پیام بعدی خود را می­دهد؛ اگر از کودک چیزی خواسته شود، کسی پیگیر انجام آن نخواهد بود؛ پس کودک نقشی در این ارتباط ندارد و فقط گیرنده و مصرف کننده است. مهارت زبانی­اش رشد نمی­کند و شاید فقط در حوزه شنیدار مواردی را کسب کرده باشد.

گرچه ممکن است تماشای سناریوهای مختلف و داستان­های گوناگون یک تنوع خوبی را به ذهن کودکان دهد، اما اتفاقاتی که خصوصا در کارتون­ها می­افتد، الزاما از منطق و قواعد طبیعی تبعیت نمی­کند و در استدلال کودکان خلل ایجاد می­کند.

به یادگیری بصری و شناخت رنگ‌ها در کودک کمک می‌کند: یکی از مهم‌ترین فواید کارتون بر کودکان یادگیری بصری و شناخت رنگ‌ها توسط آن‌ها است؛ چراکه کودکان با دیدن کارتون و فیلم‌های رنگارنگ، چیز‌های زیادی را می‌آموزند. همچنین تماشای این رنگ‌های جذاب باعث تشخیص صحیح تفاوت رنگ‌ها در بچه‌ها می‌شود.

ممکن است به ایجاد یک سری از ارزشها و رفتارهای مثبت در کودک شود اگر محتوای انتخاب شده شامل ارزشهای مثبت باشد. اگر قهرمان داستان ویژگی های مثبتی داشته باشد، کودک نیز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. خانواده باید مراقبت بسیار زیادی نسبت به انتخاب موضوعات و محتواها داشته باشند چرا که بانفوذترین پیامها در ظاهر داستان ممکن است دیده نشوند و اغلب به نحوی در متن گنجانده می­شوند. مثلا اگر قهرمان فیلم در اتاقش طرحی خاص را داشته باشد و یا الگوی غذایی متفاوتی را دنبال کند، کودک نیز به آن مدل و الگوها تمایل نشان می­دهد. همچنین در برخی از کارتونها گوش ندادن به حرف بزرگترها به عنوان یک ار جذاب معرفی می­شود که این هم می­تواند الگوی جذابی برای کودکان باشد.

تشویق کودک به خشونت و پرخاشگری: کودک با تماشای کارتون‌هایی که در آن‌ها تصاویر خشونت‌آمیز به تصویر کشیده شده، تشویق می‌شود تا در زندگی واقعی هم این رفتار‌ها را از خود نشان دهد، به این دلیل که تحت تأثیر آن‌ها تصور می‌کند که چون کسی آسیب نمی‌بیند یا احساس درد نمی‌کند، پس این رفتار اشکالی ندارد.

سبک زندگی کم‌تحرک و بروز مشکلات جسمانی در کودک: باتوجه‌به اینکه کودکان ساعت‌های زیادی را صرف نشستن جلوی تلویزیون و تماشای کارتون می‌کنند، این موضوع می‌تواند مشکلات مختلفی را برای سلامتی آن‌ها به وجود بیاورد که در این زمینه می‌توان به کم‌تحرکی، چاقی و اضافه وزن، تنبلی چشم یا ضعیف شدن آن، عادت‌های نادرست غذایی، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن کودک و … اشاره نمود.

برای کاهش اثرات منفی کارتون بر کودکان چه راهکار‌های مؤثری وجود دارد؟

اکنون که شما والدین عزیز با مزایا و معایب کارتون بر روح و روان کودکان آشنا شدید، بهتر است با به‌کارگیری راهکار‌های مناسب زیر، تلاش کنید تا اثرات منفی تماشای کارتون‌ها و انیمیشن‌ها را بر فرزندتان کاهش دهید، پس:

زمانی که فرزندتان در حال تماشای کارتون است، در کنار او بنشینید، چیز‌هایی را که او می‌بیند، ارزیابی کنید و واکنش کودک خود را نسبت به داستان‌ها و شخصیت‌های کارتونی رصد کنید و اگر متوجه رفتار‌ها و گفتار‌های نادرست شدید، دیگر نگذارید که فرزندتان آن کارتون را تماشا کند. به جرات می­توان گفت که بدترین کارتون ها اگر با حضور والدین آگاه تماشا شوند، تاثیرات قابل کنترلی خواهند داشت و می­توان نتایج منفی آن را تا حد زیادی از بین برد.

زمان تماشای برنامه‌های کودک نظیر کارتون و انیمیشن را برای فرزندتان محدود کنید و به‌جای دیدن آن‌ها، کودک خود را به پارک ببرید، با او بازی کنید و کار‌های خانه را انجام دهید.

کارتون‌هایی را برای فرزندتان انتخاب کنید که جنبه آموزشی واضح نداشته و پیام خود را در داستان منتقل کنند. هرگز به کودک اجازه تماشای کارتونهای دارای تولید بی کیفیت و یا داستان به اصطلاح گل­درشت ندهید و حتما محتواهایی را انتخاب کنید که متناسب با سن و جنسیت کودک شما باشند. همچنین مطمئن شوید که رفتار‌های نامناسب و پرخاشگری را نشان نمی‌دهد.

در مورد محتوای کارتون با فرزندتان صحبت کنید و به او بگویید که چه چیز‌هایی واقعی هستند و چه چیز‌هایی تخیلی و غیرواقعی، تا او بتواند به درک درستی از رفتار‌های شخصیت‌های کارتونی برسد و آن‌ها را در زندگی واقعی خود انجام ندهد و به کسی آسیب نرساند.

سعی کنید برای فرزندتان کتاب‌ها و قصه‌های صوتی بخرید؛ این کار علاوه بر اینکه او را از اثرات منفی کارتون‌ها دور نگه می‌دارد، باعث تقویت مهارت‌های شنیداری در کودک هم می‌شود.

هنگامی که فرزندتان در حال تماشای کارتون مورد علاقه‌اش است، اجازه ندهید وعده‌های اصلی غذایی را مصرف نماید؛ چرا که مصرف غذا جلوی تلویزیون هم می‌تواند زمینه‌ساز عادت‌های غذایی نادرست در کودکان شود و هم اینکه آن‌ها به خوردن تنقلات و غذا‌های ناسالم روی بیاورند.

محتوا

مهم است که به خاطر داشته باشید که همه محتوای انیمیشنی یکسان ساخته نمی‌شوند و والدین باید مراقب باشند که نمایش‌ها و فیلم‌هایی را انتخاب کنند که با ارزش‌های آن‌ها و نیازهای رشدی فرزندانشان همسو باشد. برای مثال، کودکان کوچک‌تر ممکن است از نمایش‌هایی بهره ببرند که بر مفاهیم اساسی مانند شمارش و رنگ‌ها تمرکز دارند، در حالی که کودکان بزرگ‌تر ممکن است از نمایش‌هایی بهره ببرند که به موضوعات پیچیده‌تری مانند مهارت‌های اجتماعی و هوش هیجانی می‌پردازند.

والدین همچنین می توانند از منابع فراوان موجود برای ارزیابی کیفیت و مناسب بودن محتوای انیمیشن استفاده کنند. برای مثال، وب‌سایت  Common Sense Media، بررسی‌های دقیق و توصیه‌های سنی را برای طیف گسترده‌ای از نمایش‌ها و فیلم‌های انیمیشن همراه با نکات مفیدی برای والدین در مورد نحوه مشارکت فرزندانشان در گفتگوهای سازنده درباره محتوا ارائه می‌دهد.

همچنین شایان ذکر است که تأثیر محتوای متحرک بر کودکان بسته به عواملی مانند سن، شخصیت و پیشینه خانوادگی می‌تواند متفاوت باشد. در حالی که برخی از کودکان ممکن است بیشتر مستعد تأثیرات منفی محتوای متحرک باشند، برخی دیگر ممکن است انعطاف‌پذیرتر باشند و بتوانند پیام‌ها را به روشی سالم پردازش کنند.

حرف آخر
در نهایت، تأثیر انیمیشن بر روی کودکان پیچیده و چندوجهی است و هیچ راه‌حلی برای اطمینان از اینکه کودکان بیشترین استفاده را از زمان نمایش خود می‌برند، وجود ندارد. با این حال، با اتخاذ رویکردی متفکرانه و پیشگیرانه برای نظارت و درگیر شدن با محتوای متحرک، والدین می توانند به فرزندان خود کمک کنند تا رابطه سالم و متعادلی با این شکل محبوب سرگرمی ایجاد کنند.

.

منبع : https://bankebazi.com/

https://www.beytoote.com/          https://bazitahrir.com/